Alle informatie over het edelhert

Het edelhert (Cervus elaphus) is een zoogdier uit de familie van de hertachtigen. Edelherten zijn niet heel schaars en zijn in bijna heel Europa te vinden. De familie is zo groot dat er een heleboel verschillende ondersoorten zijn:

• C. e. elaphus  (Zweeds edelhert): Ierland, Groot-Brittannië, Midden- en Noord-Europa
• C. e. barbarus (Atlashert): Atlas gebergte (Algerije, Tunesië)
• C. e. corsicanus (Corsicaans edelhert): Corsica, Sardinië
• C. e. maral (Kaukasushert): Anatolië
• C. e. italics (Mesola edelhert): Italië
• C. e. brauner (Krim edelhert)i: Krim (Rusland)
• C. e. montanus: Karpaten

Uiterlijke kenmerken van het edelhert

In de warme maanden van de zomer heeft een edelhert een roodbruine vacht. Zijn vacht verandert naar een grijsbruine kleur in de koude wintermaanden. Het edelhert hebben een witte buik en roomkleurige staart. Begin september beginnen de edelherten hun zomervacht te verliezen. Deze maakt plaats voor een nieuwe wintervacht. In mei van het nieuwe jaar komt de zomervacht vervolgens weer terug. De kop van een edelhert is uitgerust met een spitse donkere snuit, grote donkere ogen en een prachtig gewei. Dit laatste geldt echter wel alleen voor de mannetjes. De vrouwtjes hebben geen gewei.

Edelherten zijn flinke dieren! Mannetjes zijn doorgaans groter dan vrouwtjes met hun kop-romplengte van 1.65m tot wel 2.60m en een schouderhoogte van 1.14m tot 1.40m. Mannetjes kunnen tot wel 255 kilo wegen! Vrouwtjes zijn wat bescheidener met hun 150 kilo. 

Het edelhertgewei

Het gewei van een mannetjes edelhert is zeer karakteristiek en gemakkelijk te herkennen. Mannetjes edelherten groeien een gewei wat 70-90 centimeter groot kan worden. Deze kan tot 10 kilo wegen. Het gewei heeft daarnaast verschillende vertakkingen die uitkomen in punten (enden). Gemiddeld heeft een gewei tussen de 8 tot 13 enden. Wanneer het mannetje zijn eerste levensjaar heeft volbracht, begint de groei van zijn eerste gewei. Deze komt elk jaar weer terug en wordt groter en uitgebreider des te ouder het edelhert is. Je kan dus aan een gewei  zien of het een jong of een oud mannetje is, maar niet exact hoe oud hij is. In augustus beginnen de mannetjes edelherten met het afwerpen van het gewei. De huid van hun gewei begint zo te jeuken dat ze die tegen boomstammen schuren waardoor het gewei loslaat.

Wil je weten wat het verschil tussen een gewei en een hoorn? Check dan deze Ranger Request!

Het leefgebied van Edelherten: van Mongolië tot aan de Veluwe

Edelherten zijn te vinden in zowel Europa als Azië. In Europa is de spreiding van edelherten zeer groot. Je kunt ze vinden van Spanje tot aan Zweden of zelfs Engeland. Zolang het een mooi beboste omgeving is met wat open vlakten, weten edelherten zich goed aan te passen. De dieren passen zich zo aan dat zij kunnen leven in drogere loofbossen en heidevelden tot vochtige milieus als vennen en moerassen, maar ook in hoogland en berggebieden tot boven de boomgrens. Oorspronkelijk kwamen edelherten ook in een groot deel van Nederland voor. Helaas is hun leefgebied nu gelimiteerd tot de Veluwe, de Oostvaardersplassen en sinds kort ook in het Weerterbos. Hier leven zij in het ‘wild’ maar wel in gecontroleerde de natuurgebieden.

Overal waar de edelherten voorkomen is de beschikbaarheid van drinkwater van groot belang. Zonder goed water en genoeg voedsel kunnen de edelherten zich natuurlijk niet voortplanten.

De bronsttijd en het burlen van edelherten

Eenvrouwtje draagt deze gedurende een periode van 8,5 maand een kalf in haar buik. Hieraan gaat eerst een kennismaking aan te pas. Deze kennismaking tussen de mannetjes en de vrouwtjes (hindes) heet een bronst.

De bronsttijd begint in september en loopt tot halverwege oktober. De mannetjes zijn dan druk op zoek naar groepen vrouwtjes (harems) om mee voort te planten. Dit doen ze door een luid te loeien, ook wel burlen genoemd. In deze bronsttijd wordt er veel gevochten tussen de verschillende mannetjes. Ze zijn zeer territoriaal en er barsten geregeld gevechten los. De winnaar van de gevechten krijgt de kans om de hindes te dekken. Met eigen sterke lichaamsgeuren en een laag modder op zijn vacht, imponeert het mannetje het vrouwtje. Op haar beurt scheidt zij ook een speciale geur af als zij wil paren met het mannetje. Het mannetje kan deze geur niet weerstaan.

Verschil tussen edelherten en damherten

In Nederland komen zowel edelherten als damherten voor. Deze kan je tijdens een mooie wandeling op bijvoorbeeld de Veluwe langs zien komen. Maar hoe haal je ze uit elkaar?

Edelherten zien er anders uit dan damherten. Zo zijn ze net een stukje groter dan damherten en hebben ze vaak een egaal gekleurde vacht. Het zijn de grootste zoogdieren van Nederland.

Damherten zijn te herkennen aan de gevlekte vacht met een zwarte streep over hun rug. Het geluid wat mannetjes damherten maken tijdens de bronsttijd is daarnaast hoger en eentoniger dan die van een edelherten.

Het grootste verschil zit echter in het gewei van beide soorten herten. Waar een damhert een plat, schoffelgewei heeft, heeft een edelhert een scherp, spiesgewei. Beide geweien zijn ontzettend indrukwekkend en prachtig om te zien.

Wat eet een edelhert?

Edelherten zijn planteneters, ook wel herbivoren genoemd. Ze eten onder andere gras, heide, boomschors, knollen, wortels, vruchten, zaden, en nog veel meer. Het zijn vindingrijke eters die overal wel een hapje vandaan kunnen plukken. Ze vinden vaker eten als schors, zaden of knoppen in bosrijke gebieden dan op open vlakten, waar gras en heide voornamelijk op het menu staan.

Weetjes over edelherten

• Wist je dat edelherten enorm goed kunnen ruiken? Ze kunnen jou zelfs op een afstand van 300 meter ruiken!
• Edelherten worden gemiddeld iets ouder dan damherten; ze kunnen wel 25 worden. De meeste damherten worden niet ouder dan 15 jaar, maar kunnen ook uitschieters boven de 20 hebben.
• De grootte en zwaarte van een edelhert kan zeer variëren. Dit is namelijk  erg afhankelijk van hun leefomgeving en voedsel.
• Edelherten mogen dan wel heel groot worden met zware en lange geweien, toch hebben ze een hele kleine voetafdruk van tussen de 6-8 cm breed en lang.

Natuurbehoud

Gelukkig is de status van het edelhert veilig. Maar helaas zijn veel van de diersoorten die je in ons park ziet bedreigd en hebben deze het moeilijk in hun oorspronkelijke leefgebied. Wist je dat wereldwijd meer dan 4000 diersoorten met uitsterven bedreigd zijn? Samen kunnen we hen helpen, met grote, of kleine stappen. Wil je weten hoe? Klik dan hier.

Kun je niet wachten om de edelherten in het echt te zien? Bestel dan direct je tickets online en bezoek de sikaherten in Safaripark Beekse Bergen.

Tickets